OTAK, seperti otot, perlu selalu dilatih tubi dan digerakkan untuk mengekalkan keaktifan dan kecerdasannya.
Kalau demi otot kekar kita sanggup bersenam dan angkat besi, untuk otak segar kita perlu rajin berfikir dan berimaginasi.
Salah satu latih tubi yang baik untuk otak ialah mencongak – membuat perkiraan matematik yang asas, seperti tambah, tolak atau darab, dengan fikiran semata-mata tanpa menulis di kertas atau menggunakan kalkulator.
Pusat pembelajaran matematik dalam talian, Mathnasium berkata, congak (atau matematik mental, seperti kata mereka) membantu mengekalkan kepantasan dan ketajaman otak.
Malah, katanya, congak juga membantu meningkatkan ‘deria nombor’ seseorang, yang merujuk kepada keupayaan untuk memahami hubungan antara nilai-nilai.
Jabatan Pendidikan United Kingdom pula, dalam satu dokumen pada 2010 berkata, aktiviti congak membolehkan kanak-kanak mencipta strategi pengiraannya sendiri dan penciptaan serta penggunaan strategi itu membantu kanak-kanak mengingati lebih banyak fakta.
Seperti otak itu sebuah mesin dan aktiviti congak yang dilakukan dengan kerap membantu kanak-kanak lebih faham cara untuk mengoperasikan mesin tersebut.
Maknanya, melatih diri mencongak bukan hanya menjadikan diri pandai dalam subjek Matematik, malah dalam apa-apa bidang sekalipun. Ia melatih kita berfikir, membentuk strategi berfikir dan melaksanakan strategi berfikir.
Jadi, kalau mahu anak bijak, ajar mereka mencongak. Bagaimana mahu ajar? Biar Relevan tunjukkan.
- Cari jalan mudah
Setakat 1 + 4 atau 12 + 8, tak susah. Tapi kalau nombornya besar-besar, susah untuk kanak-kanak congak sendiri.
Oleh itu, ajarkan mereka cara yang mudah untuk mengira. Cadangan portal Prodigy Game, cuba ubah nilai-nilai yang ada.
Contohnya, kalau mahu kira 791 + 540, lebih mudah untuk kita tambahkan 9 kepada 791 untuk menjadikannya 800. Kemudian, kira 800 + 540, menjadikan jumlahnya 1,340. Akhirnya, tolak semula 9 daripada 1,340 dan dapatlah jawapan sebenar, 1,331.
Untuk darab juga begitu. Kalau soalannya 59 x 7, genapkan 59 menjadi 60. Jadi, 60 x 7 = 420. Kemudian, kerana 1 x 7 = 7, tolakkan 7 daripada 420. Maka, jawapannya 413.
Kiraan menjadi lebih senang dalam gandaan 10, maka ajarkan kepada anak-anak untuk genapkan nombor dalam gandaan 10 supaya lebih mudah mengira.
- Menolak dengan menambah
Jangan keliru dulu, tenang. Cara ini mudah sebenarnya.
Contohnya, anda perlu selesaikan 14 – 8. Kalau rasa susah, fikir sahaja, “lapan tambah berapa dapat 14?”. Bentuk soalannya akan bertukar jadi begini: 8 + ___ = 14.
Kaedah itu menjelaskan hubungan antara penambahan dengan penolakan. Dengan menambah, anda boleh dapat jawapan untuk operasi tolakan.
- Tip congak operasi darab
Berbanding tambah atau tolak, mencongak operasi darab lebih susah. Tapi jangan risau, ini beberapa kaedah yang boleh diguna pakai.
– Paling mudah dan asas. Kalau darab 10, tambah sahaja 0 di belakang nombor tersebut. Contoh: 62 x 10 = 620.
– Jika salah satu nombornya genap, bahagi dua nombor pertama dan darab dua nombor kedua. Contoh: 20 x 120 mempunyai jawapan yang sama seperti 10 x 240, iaitu 2400.
– Jika ada apa-apa nombor dua digit yang perlu didarabkan dengan 11, tambah dua digit pertama dan selitkan jawapannya ditengah-tengah nombor asal. Contoh: 35 x 11. 3 + 5 = 8, maka jawapannya 385.
– Tetapi, jika jumlah dua digit tersebut melebihi 10, anda perlu tambah satu pada digit pertama dan selitkan digit kedua jawapan di tengah-tengah. Contoh: 87 x 11. 8 + 7 = 15, maka jawapannya 957.
- Tip congak operasi bahagi
Kalau darab dah susah, apatah lagi bahagi. Tapi tetap ada kaedah mudah untuk dihafal.
– Semua nombor boleh dibahagi 10 jika digit terakhirnya 0.
– Semua nombor boleh dibahagi 9 jika hasil tambah digit-digitnya boleh dibahagi dengan 9. Contoh: 7 + 6 + 5 = 18, maka 765 boleh dibahagi dengan 9.
– Semua nombor boleh dibahagi lapan jika tiga digit terakhirnya boleh dibahagi 8 atau tiga digit terakhir ialah 000.
– Semua nombor boleh dibahagi 6 jika nombornya genap dan hasil tambah digit-digitnya boleh dibahagi 3.
– Semua nombor boleh dibahagi dengan 5 jika digit terakhirnya 0 atau 5.
– Semua nombor boleh dibahagi 4 jika ia berakhir dengan 00 atau nombor dua digit yang boleh dibahagi dengan 4.
- Tip congak operasi peratusan
Operasi peratusan boleh diselesaikan dengan mudah jika kanak-kanak tahu strategi terbaik, terutamanya untuk beberapa peratusan spesifik.
Contohnya, untuk mencari 5 peratus daripada 235, kaedahnya begini:
– Alih titik perpuluhan ke kiri satu tempat, maka 235 menjadi 23.5.
– Bahagikan 23.5 kepada 2, sama dengan 11.75. Itulah juga jawapan untuk 5 peratus daripada 235. – RELEVAN