KEKELIRUAN penggunaan istilah yang tepat, sama ada bahasa Melayu atau bahasa Malaysia sudah berlangsung lama. Bermula dengan penubuhan Persekutuan Malaysia pada 16 September 1963, istilah bahasa Malaysia mula muncul dan sering bertukar ganti dengan penggunaan bahasa Melayu.
Istilah bahasa Malaysia diperkenalkan untuk menggalakkan perpaduan dalam kalangan rakyat Malaysia. Istilah ini diguna pakai sejak penubuhan Malaysia sehingga 1986, apabila istilah tersebut digantikan semula dengan bahasa Melayu, selaras dengan peruntukan Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan.
Namun, pada 2007, keputusan itu sekali lagi dibalikkan apabila kerajaan mengarahkan supaya istilah bahasa Malaysia menggantikan bahasa Melayu.
Kekeliruan ini berterusan sehingga pernah terjadi, buku teks bahasa Melayu di sekolah-sekolah juga tidak menggunakan istilah yang konsisten. Ada tahun dan tingkatan yang guna bahasa Melayu, ada yang guna bahasa Malaysia.
Istilah politik
Dalam Warkah Rayuan kepada Perdana Menteri Malaysia yang ditulis Prof. Emeritus Abdullah Hassan dan Datuk Zainal Abidin Borhan pada 2015, mewakili 34 persatuan berkaitan pendidikan dan bahasa untuk membantah pelaksanaan Program Dwibahasa (DLP), permohonan supaya istilah bahasa Melayu tidak digantikan dengan bahasa Malaysia turut dimasukkan.
Hujah mereka, bahasa Melayu mempunyai himpunan maklumat yang kaya dari segi sejarah, budaya dan sastera selama lebih 2,000 tahun. Bahasa Malaysia yang bermula pada 1969 tidak ada himpunan ilmu dan maklumat tersebut.
ARTIKEL BERKAITAN: Perjuangan melebihi satu abad, sejarah usaha memartabatkan bahasa Melayu (Bahagian 1)
Tokoh bahasa, Prof. Emeritus Datuk Dr. Nik Safiah Karim turut bersetuju dengan penyataan tersebut. Menurut beliau, dari sudut pandang seorang ahli bahasa, tidak wujud istilah bahasa Malaysia.
“Yang ada hanya bahasa Melayu, dari segi ilmunya. Bahasa Malaysia ini ciptaan orang politik untuk memberi gambaran bahawa bahasa Melayu itu bahasa kebangsaan untuk beberapa kelompok, termasuk Melayu, Cina, India, Bidayuh, Kadazan dan lain-lain.
“Ini hanya istilah politik untuk mencapai perpaduan. Dari segi ilmu, (istilah yang tepat ialah) bahasa Melayu,” katanya ketika dihubungi Relevan.
Menurut Nik Safiah, bahasa yang diangkat sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan negara itu nama asalnya bahasa Melayu yang telah lama dikenali dan digunakan.
Bagaimanapun, terdapat beberapa interpretasi terhadap istilah bahasa Melayu. Pertama, bahasa Melayu sebagai bahasa yang digunakan secara meluas meliputi kawasan Asia Tenggara dan Kepulauan Melayu (Malay Archipelago). Kedua, bahasa Melayu yang menjadi bahasa kebangsaan di Malaysia, Singapura, Brunei dan Indonesia.
“Cuma di Indonesia, istilahnya ditukar kepada bahasa Indonesia atas dasar perpaduan. Bahasa Malaysia ini, orang tiru macam Indonesia juga, mereka mahu tukar,” jelasnya.
ARTIKEL BERKAITAN: Perjuangan melebihi satu abad, sejarah usaha memartabatkan bahasa Melayu (Bahagian 2)
Cukup rasa cinta
Bagi Nik Safiah, untuk membentuk perpaduan, kita tidak perlu menukar istilah bahasa Melayu kepada bahasa Malaysia.
Perpaduan boleh dicapai jika seluruh rakyat menumpahkan rasa cinta kepada bahasa yang diangkat sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan negara, yang telah digunakan sejak sekian lama di kawasan ini, iaitu bahasa Melayu.
“Di seluruh dunia ada bahasa Inggeris. Ia bahasa kebangsaan untuk orang England, Amerika (Syarikat), Australia, Kanada dan New Zealand. Namun, mereka tidak tukar nama bahasa itu kepada bahasa Australia, contohnya. Ia tetap bahasa Inggeris.
“Jadi, kita tidak perlu tukar, asalkan wujud rasa cinta terhadap bahasa itu,” katanya.
Hal sama turut disuarakan Pengerusi Lembaga Pengelola Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), Profesor Datuk Seri Dr. Awang Sariyan yang melihat, faktor nama tidak sepatutnya menentukan rasa hormat dan cinta rakyat Malaysia kepada bahasa Melayu.
“Tiada bukti dan kesan bahawa penggunaan istilah bahasa Malaysia menimbulkan rasa milik bersama terhadap bahasa negara.
“Jika sejarah bahasa Melayu sebagai bahasa tamadun rantau ini difahami dan rasa cinta kepada negara utuh, bahasa negara tetap dihormati walau apa pun namanya,” katanya. – RELEVAN