PERBELANJAAN kerajaan terbahagi kepada dua komponen, iaitu perbelanjaan mengurus dan perbelanjaan pembangunan.
Anggaran perbelanjaan tersebut akan diumumkan dalam belanjawan negara setiap tahun, seperti yang dilakukan Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim pada 18 Oktober.
Namun, angka yang disebut dalam pembentangan belanjawan tidaklah sepenuhnya kaku. Ia boleh berubah, terutamanya apabila berlaku perbelanjaan luar jangka yang mustahak untuk negara.
Contohnya, angka asal peruntukan keseluruhan Belanjawan 2024 yang dibentang tahun lalu ialah RM393.8 bilion. Ia terdiri daripada RM303.8 bilion perbelanjaan mengurus dan RM90 bilion perbelanjaan pembangunan.
Menurut Laporan Tinjauan Fiskal 2025 yang diterbitkan Kementerian Kewangan, jumlah peruntukan keseluruhan pada 2024 diunjur meningkat dan disemak semula kepada RM407.5 bilion, 3.5 peratus lebih tinggi daripada angka asal.
Begitu juga dengan perbelanjaan mengurus yang meningkat 5.8 peratus atau RM17.7 bilion kepada RM321.5 bilion. Sebaliknya, perbelanjaan pembangunan dianggar berkurang kepada RM86 bilion.
Pengurangan perbelanjaan pembangunan, menurut Kementerian Kewangan, disebabkan kemajuan pelaksanaan program dan projek di bawah Rancangan Malaysia Ke-12 (RMK12).
Perbelanjaan mengurus pula meningkat disebabkan emolumen, bayaran persaraan, bayaran khidmat hutang serta subsidi dan bantuan sosial yang lebih tinggi.
Unjuran perbelanjaan 2025
Itu kemas kini belanjawan tahun ini. Apa pula yang dirancang kerajaan dalam belanjawan tahun hadapan?
Menurut Laporan Tinjauan Fiskal 2025, peruntukan keseluruhan Belanjawan 2025 adalah sebanyak RM421 bilion atau 20.2 peratus daripada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK).
Jumlah tersebut dipecahkan kepada perbelanjaan mengurus sebanyak RM335 bilion dan perbelanjaan pembangunan sebanyak RM86 bilion.
Bahagian terbesar dalam perbelanjaan mengurus adalah untuk emolumen sebanyak 25.2 peratus daripada keseluruhan peruntukan, diikuti bayaran khidmat hutang (13 peratus), subsidi dan bantuan sosial (12.5 peratus), perkhidmatan dan bekalan (9.7 peratus), bayaran persaraan (9.6 peratus), lain-lain (7.4 peratus) serta pemberian dan serahan kepada kerajaan negeri (2.2 peratus).
Bagi perbelanjaan pembangunan pula, bahagian terbesar dibelanjakan untuk sektor ekonomi sebanyak 9.5 peratus, diikuti sosial (7.1 peratus), keselamatan (2.9 peratus) serta pentadbiran am (0.9 peratus).
Menurut Kementerian Kewangan, perbelanjaan pembangunan ditumpukan terutamanya kepada sektor ekonomi dengan sebahagian besarnya diperuntukkan bagi membiayai projek infrastruktur untuk menjana aktiviti ekonomi dan meningkatkan kualiti hidup.
Peruntukan tersebut termasuk untuk projek tebatan banjir, pembekalan air dan pembinaan lebuh raya serta penambahbaikan kemudahan kesihatan dan institusi pendidikan.
SSPA, hutang dan rasionalisasi
Peningkatan unjuran perbelanjaan kerajaan pada 2025 sebahagian besarnya disebabkan emolumen dan bayaran persaraan yang lebih tinggi.
Peruntukan untuk emolumen dijangka mencecah RM106.09 bilion tahun hadapan, lebih tinggi berbanding unjuran RM95.69 bilion tahun lalu.
Bayaran persaraan turut meningkat, dianggarkan sebanyak RM40.42 bilion pada 2025 berbanding RM32.29 bilion tahun ini.
Peningkatan bayaran persaraan dikaitkan dengan pelaksanaan Sistem Saraan Perkhidmatan Awam (SSPA) yang akan dilaksanakan bermula 1 Disember ini.
Sistem saraan tersebut akan menggantikan Sistem Saraan Malaysia (SSM) yang telah diguna pakai sejak November 2022 untuk meningkatkan keberhasilan perkhidmatan awam dan dalam masa sama memperkukuh kemampanan fiskal negara.
Selain itu, bayaran khidmat hutang juga meningkat, diunjurkan sebanyak RM54.73 bilion pada 2025, berbanding kira-kira RM49.62 bilion tahun ini.
Walau bagaimanapun, peningkatan perbelanjaan tersebut akan diimbangi usaha rasionalisasi subsidi yang dapat menangani ketirisan dan pembaziran.
Malah, kerajaan juga akan terus berusaha mencekapkan perbelanjaan, antara lain melalui inisiatif rasionalisasi badan berkanun yang bertujuan menangani pertindihan fungsi.
Bersasar, berkesan menuju sasaran defisit
Peruntukan keseluruhan kerajaan dalam belanjawan tahunan memang lazimnya akan meningkat setiap tahun. Ia normal.
Namun, kerajaan menyatakan secara jelas hasrat untuk menjadikan perbelanjaannya lebih bersasar dan berkesan, selain memupuk tatakelola, kebertanggungjawaban dan ketelusan.
Ini dapat dilihat melalui usaha rasionalisasi subsidi dan badan berkanun serta penggubalan Akta Kewangan Awam dan Tanggungjawab Fiskal 2023.
Kerajaan juga terus komited mencapai sasaran defisit fiskal selepas berjaya mencatatkan pengurangan sejak 2022.
Selepas lonjakan tinggi defisit pada 2022 akibat pandemik Covid-19, kerajaan melalui Belanjawan Madani pertama berhasil mengurangkannya kepada 5.0 peratus pada 2023.
Ia diunjur berkurang menurut sasaran pada 4.3 peratus tahun ini, sebelum dijangka mencapai sasaran seterusnya dalam Belanjawan 2025.
Ketika membentangkan Belanjawan 2023, Perdana Menteri meletakkan sasaran defisit 3.2 peratus menjelang 2025. Sasaran itu bagaimanapun disemak semula kepada 3.5 peratus dalam Kajian Separuh Penggal Rancangan Malaysia Ke-12 (RMK12) pada September 2023.
Terkini, sasaran defisit fiskal dikemas kini kepada 3.8 peratus pada 2025. – RELEVAN