KEWANGAN negara tidak sepatutnya dilihat seperti kewangan peribadi seorang manusia, ia berpotensi mewujudkan salah faham.
Namun, demi memudahkan kefahaman anda yang asing dengan ilmu ekonomi atau kewangan, kita ambil seorang manusia sebagai analogi kepada negara yang baru selesai membentangkan belanjawannya.
Untuk menghasilkan sebuah belanjawan tahunan, seseorang perlu membuat anggaran pendapatannya sepanjang tahun dan bagaimana mahu membelanjakan hasil pendapatan tersebut.
Begitu juga negara. Belanjawan, secara asasnya, dibentuk oleh dua komponen utama, iaitu pendapatan dan perbelanjaan.
Sebab itu dalam laporan-laporan tentang belanjawan, biasanya akan ada dua carta pai besar. Seperti contoh laporan Utusan Malaysia di bawah, ada komponen “dari mana datangnya” dan “ke mana dibelanjakan”.
Yang pertama merujuk kepada pendapatan, yang kedua perbelanjaan.
Dalam Belanjawan 2025 yang dibentang Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim pada 18 Oktober, kerajaan ada pendapatan sebanyak RM421 bilion untuk dipecahkan menjadi perbelanjaan mengurus dan perbelanjaan pembangunan.
Untuk artikel ini, kita fahami dahulu komponen pendapatan dan hasil, seperti yang ada dalam Belanjawan 2025.
Maklumat dalam artikel ini diperolehi daripada laporan Tinjauan Fiskal 2025 yang diterbitkan Kementerian Kewangan.
Pendapatan dan hasil
Pendapatan kerajaan datang dari pelbagai sumber. Kebiasaannya, belanjawan negara akan memecahkannya kepada lima sumber utama, iaitu cukai pendapatan, cukai langsung lain, cukai tidak langsung, hasil bukan cukai serta pinjaman dan penggunaan aset kerajaan.
Terdapat perbezaan antara pendapatan dengan hasil. Sumber terakhir, iaitu pinjaman dan penggunaan aset kerajaan tidak termasuk dalam pengiraan hasil negara.
Sehubungan itu, hasil hanya melibatkan sumber cukai pendapatan, cukai langsung lain, cukai tidak langsung dan hasil bukan cukai.
Menurut laporan Tinjauan Fiskal 2025 yang diterbitkan Kementerian Kewangan, gabungan empat sumber tersebut membentuk anggaran hasil kerajaan sebanyak RM339.7 bilion pada 2025, meningkat 5.5 peratus berbanding unjuran hasil yang disemak semula pada 2024.
Sumbangan terbesar untuk jumlah tersebut datang daripada hasil cukai, iaitu sebanyak RM259 bilion atau 76.3 peratus daripada hasil keseluruhan.
Cukai pendapatan
Komponen pertama hasil cukai, iaitu cukai pendapatan diunjur meningkat kepada RM175.9 bilion pada 2025, dengan cukai pendapatan syarikat (CITA) menjadi penyumbang tertinggi, dianggarkan sebanyak RM106.5 bilion.
Ini diikuti cukai individu sebanyak RM44 bilion dan cukai pendapatan petroleum (PITA) sebanyak RM20.7 bilion.
Cukai langsung lain
Komponen cukai langsung lain pula dijangka menyumbang RM13.1 bilion. Ini termasuk sumbangan daripada duti setem sebanyak RM10.1 bilion dan cukai keuntungan harta tanah (CKHT) sebanyak RM1.8 bilion.
Cukai tidak langsung
Komponen seterusnya, cukai tidak langsung pula dianggarkan menyumbang RM70.2 bilion dengan kutipan cukai jualan dan perkhidmatan (SST) mengisi bahagian tertinggi, iaitu sebanyak RM46.7 bilion.
Kutipan duti eksais pula diunjur meningkat kepada RM13.8 bilion, selaras dengan jangkaan peningkatan pengeluaran kenderaan bermotor pada 2025.
Hasil bukan cukai
Walau bagaimanapun, hasil bukan cukai dijangka akan berkurang kepada RM80.7 bilion pada 2025. Ia terutamanya disebabkan hasil yang lebih rendah daripada pendapatan pelaburan.
Sementara itu, dividen daripada Petronas dijangka kekal sebanyak RM32 bilion, diikuti Bank Negara Malaysia (BNM) sebanyak RM4 bilion dan Khazanah Nasional Berhad sebanyak RM2 bilion.
Sebanyak RM4 bilion juga dijangka diterima daripada Kumpulan Wang Persaraan (Diperbadankan) (KWAP) untuk membiayai sebahagian bayaran persaraan.
Hasil bukan cukai lain pula melibatkan kutipan daripada lesen dan permit (RM16.7 bilion) yang diunjur meningkat disebabkan hasil yang lebih tinggi daripada levi pekerja asing (RM3.7 bilion) dan lesen kenderaan bermotor (RM3.4 bilion). – RELEVAN