BELANJAWAN 2025 yang akan dibentangkan pada 18 Oktober ini ialah belanjawan terakhir negara di bawah kerangka Rancangan Malaysia Ke-12 (RMK12).
Rancangan lima tahun itu mungkin yang paling dramatik dalam sejarah Malaysia. Dari persediaan awal hingga penutupnya tahun hadapan, RMK12 melalui empat kali pertukaran kerajaan.
Permulaan dan pertengahannya juga mencabar kerana negara dibadai pandemik Covid-19.
Belanjawan 2025 akan menutup rancangan tersebut dan pastinya perhatian akan tertumpu ke Dewan Rakyat pada Jumaat ini.
Mencapai sasaran defisit fiskal
Tajuk previu belanjawan oleh AmBank Economics pada 11 Oktober lalu: “All Eyes on Fiscal Deficit Target”.
Memenuhi sasaran defisit fiskal akan menjadi cabaran terbesar kerajaan dalam Belanjawan 2025.
Pada 2023, Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim meletakkan sasaran defisit 3.2 peratus pada 2025. Ia sebelum kerajaan berjaya mencatatkan pengurangan defisit daripada 5.6 peratus pada 2022 kepada 5.0 peratus pada 2023.
Tahun ini, menurut Penyelidikan Pasaran Global OCBC, kerajaan dijangka mencapai sasaran defisit 4.3 peratus, seterusnya memungkinkan pengurangan kepada 3.5 hingga 3.8 peratus pada 2025.
Pengurangan defisit merupakan hasrat yang disuarakan kerajaan sejak awal berkuasa. Ia bertujuan memberikan ruang fiskal yang lebih besar untuk kerajaan melaksanakan rancangan demi rakyat.
Pelbagai langkah telah diambil untuk mencapai hasrat tersebut, termasuk menghapuskan subsidi diesel.
Malah, rasionalisasi subsidi petrol RON95 juga dijangka dilaksanakan tahun ini, walaupun belum ada apa-apa pengumuman rasmi yang dibuat.
Usaha ke arah mencapai sasaran defisit pada tahun hadapan akan dapat dilihat dalam pembentangan Belanjawan 2025 Jumaat ini.
GST yang samar-samar
Dalam Kenyataan Prabelanjawan bagi Belanjawan 2025 yang diterbitkan Julai lalu, kerajaan menggariskan tiga matlamat, iaitu menaikkan siling, menaikkan lantai serta tatakelola baik dan reformasi sektor awam.
Teras menaikkan siling bermaksud kerajaan akan menstruktur semula ekonomi dan meningkatkan daya saing bagi menjadikan Malaysia peneraju ekonomi rantau Asia.
Komponennya termasuk keterjaminan dan kemampanan ekonomi yang boleh dikaitkan dengan sasaran mengurangkan defisit fiskal.
Untuk mencapai hal tersebut, selain mengurangkan perbelanjaan tidak perlu dan menghapuskan ketirisan, kerajaan perlu meningkatkan hasil. Disebabkan itu, ada ura-ura bahawa kerajaan akan mengembalikan cukai barang dan perkhidmatan (GST).
Menurut AmBank Economics, perubahan terhadap cukai berasaskan kepenggunaan seperti GST adalah penting memandangkan peningkatan cukai langsung lebih berkemungkinan memberi kesan buruk kepada pertumbuhan ekonomi.
Walau bagaimanapun, kerajaan telah berkali-kali menafikan hasrat mengembalikan GST.
Anwar pada 13 Oktober berkata, GST hanya akan dikembalikan apabila kerajaan berjaya meningkatkan ambang gaji kepada minimum RM3,000 hingga RM4,000.
Menteri Ekonomi, Rafizi Ramli pada 14 Oktober pula berkata, kerajaan ada ruang mengoptimumkan perbelanjaan untuk mencapai sasaran defisit, walaupun tidak melaksanakan langkah peningkatan hasil seperti memperkenalkan GST.
Lantai gaji untuk rakyat
Satu lagi matlamat Ekonomi Madani yang digariskan dalam Kenyataan Prabelanjawan pada Julai lalu ialah menaikkan lantai.
Ini bermaksud kerajaan akan meningkatkan taraf hidup rakyat dengan memastikan kesaksamaan peluang, taraf hidup yang baik dan perlindungan sosial untuk semua.
Komponen yang paling mendapat perhatian dalam pembentangan belanjawan nanti pastinya pekerjaan bermakna dan berpendapatan tinggi.
AmBank Economics menjangkakan kadar gaji minimum baharu akan diumumkan dalam Belanjawan 2025, memandangkan cadangan kadar tersebut telah dibentangkan kepada Kabinet oleh Kementerian Sumber Manusia pada September lalu.
Menurut institut penyelidikan itu, kadar baharu dijangka sebanyak kira-kira RM1,700, peningkatan RM200 berbanding kadar ditetapkan pada 2022.
Mei lalu, Tabung Kanak-Kanak Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNICEF) mencadangkan kadar gaji minimum sebanyak RM2,102. Walau bagaimanapun, peningkatan mendadak sebegitu mungkin sukar dilaksanakan kerajaan.
Tambahan lagi, kerajaan telah melaksanakan projek rintis Dasar Gaji Progresif yang turut dijangka membawa perubahan kepada struktur gaji pekerja di Malaysia.
Peningkatan kadar gaji pekerja – tidak kira melalui langkah apa, gaji minimum atau progresif – diperlukan untuk menaikkan taraf hidup rakyat. Lebih-lebih lagi ketika kadar pampasan pekerja di Malaysia masih di bawah 35 peratus.
Sehubungan itu, pengumuman berkenaan usaha terbaharu kerajaan dalam soal gaji pasti ditunggu-tunggu rakyat dalam pembentangan Belanjawan 2025 Jumaat ini. – RELEVAN