AIR adalah anugerah alam yang paling berharga. Ia tidak mempunyai rasa, bau dan warna tetapi kegunaan dan kepentingannya kepada manusia lebih daripada sekadar kegunaan harian.
Dari menghilangkan dahaga sehingga kepentingan kesihatan, sanitasi dan sektor pertanian, air merupakan aset yang tidak ternilai yang sering kita anggap remeh.
Namun begitu, manusia dikatakan mengepam keluar begitu banyak air bawah tanah sehingga ia mengubah kecondongan bumi.
Kecondongan bumi telah berubah sebanyak 31.5 inci antara 1993 hingga 2010. Dalam lingkungan tahun-tahun tersebut, manusia mengeluarkan 2,150 gigatan air dari takungan semula jadi di kerak planet.
Jika jumlah sedemikian dicurahkan ke lautan global, paras permukaan laut akan meningkat sebanyak 0.24 inci. Satu kajian baharu kini telah mendedahkan bahawa pemindahan jumlah air yang begitu besar telah memberi kesan kepada paksi planet bumi.
Laporan dalam jurnal Geophysical Research Letters juga mendedahkan bahawa pergerakan pada paksi bumi dapat dilihat daripada permukaan bumi kerana ia menyumbang kepada kenaikan paras laut global.
Perubahan paksi bumi
“Putaran kutub bumi sebenarnya sudah banyak berubah.
“Kajian kami menunjukkan bahawa faktor berkaitan dengan iklim, pengagihan semula air bawah tanah sebenarnya mempunyai kesan terbesar terhadap perubahan paksi bumi,” kata ahli geofizik di Universiti Kebangsaan Seoul, Seo Ki-Weon yang mengetuai kajian itu.
Kita sebagai penduduk di bumi mungkin tidak dapat merasakan putaran bumi, tetapi ia berputar pada paksi utara-selatan pada kadar kira-kira 1,000 batu sejam (1,609 kilometer sejam).
Menurut seorang saintis penyelidik di Makmal Pendorong Jet NASA, Surendra Adhikari, pasang surut perubahan bermusim dikaitkan dengan sudut paksi putaran planet. Perubahan paksi ini juga boleh menjejaskan iklim pada skala global.
Bahagian kerak bumi mengandungi lapisan batu dan magma yang mengelilingi teras yang padat dan panas. Tetapi di lapisan paling luar, terdapat juga kuantiti air yang banyak.
Di bawah permukaan planet, wadah berbatu yang dikenali sebagai akuifer dianggarkan mengandungi lebih 1,000 kali lebih banyak air daripada semua sungai dan tasik permukaan di dunia.
Pada 2016, satu lagi pasukan penyelidik mendapati bahawa perubahan paksi bumi yang berlaku antara 2003 hingga 2015 boleh dikaitkan dengan perubahan jisim glasier dan kepingan ais serta sumber air di permukaan bumi.
Seo juga berkongsi kepada CNN bahawa sebarang perubahan jisim di bumi termasuk tekanan atmosfera boleh menjejaskan kedudukan paksi.
Tetapi perubahan paksi yang disebabkan oleh anjakan tekanan atmosfera berlaku secara berkala. Ini bermaksud perubahan putaran kutub akan kembali ke kedudukan asalnya, jelas Seo.
Seo dan rakan sekerjanya membangkitkan satu persoalan tentang perubahan jangka panjang pada paksi. Khususnya, bagaimana perubahan air bawah tanah menyumbang kepada fenomena pergerakan paksi.
Mendedahkan kesan pengekstrakan air bawah tanah
Anjakan dalam paksi bumi diukur secara tidak langsung melalui pemerhatian teleskop radio terhadap quasar, iaitu lohong hitam gergasi.
Mereka menggunakan quasar sebagai titik rujukan tetap kerana kebiasaannya lohong hitam yang sangat besar akan kekal dalam satu posisi melainkan berlakunya bencana besar seperti pelanggaran antara dua galaksi.
Untuk kajian baharu, saintis mengambil data yang dikumpul pada 2010 berkaitan pengekstrakan air bawah tanah dan memasukkannya ke dalam model komputer.
Di samping itu, mereka juga menggunakan data pemerhatian terhadap pencairan ais di permukaan dan kenaikan paras laut serta anggaran perubahan putaran kutub.
Menurut Seo, mereka menilai variasi paras laut menggunakan perubahan jisim air bawah tanah daripada model komputer untuk menentukan berapa banyak peralihan paksi disebabkan oleh pengekstrakan air bawah tanah.
Hasil paparan daripada model komputer menunjukkan pengekstrakan air bawah tanah mencondongkan paksi putaran bumi ke timur lebih daripada 31 inci dalam masa kurang dari dua dekad.
Pengepaman air bawah tanah boleh menjadi talian hayat terutamanya di bahagian dunia yang banyak terjejas oleh kemarau yang disebabkan oleh perubahan iklim tetapi rizab air di bawah tanah adalah terhad. Setelah digunakan, ia akan mengambil masa yang lama untuk diisi semula.
Pengekstrakan air bawah tanah bukan sahaja menghabiskan sumber yang berharga tetapi penemuan baharu ini menunjukkan ia akan memberi kesan yang tidak diingini secara global.
“Manusia telah menjejaskan sistem bumi dalam pelbagai cara. Orang ramai perlu sedar dan mula ambil berat tentang ‘rumah’ kita,” tegas Seo. – RELEVAN