PERKATAAN inflasi sering disebut dan diulang belakangan ini. Pelbagai faktor baik di peringkat tempatan atau antarabangsa telah mendorong kenaikan harga barangan, sekali gus meningkatkan kadar inflasi.
Namun, adakah kita betul-betul faham tentang inflasi? Mengapa kenaikan harga barang dirasakan sangat tinggi buat kita, tetapi kadar kenaikan inflasi tidaklah terlalu tinggi? Harga barang apa yang diambil kira dalam pengukuran kadar inflasi?
Maksud inflasi
Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF) mendefinisikan inflasi sebagai kadar kenaikan harga dalam tempoh masa tertentu. Investopedia pula meletakkan takrif inflasi sebagai kenaikan harga yang boleh diterjemahkan sebagai pengurangan kuasa beli dalam satu-satu tempoh.
Secara mudahnya, inflasi bermaksud kenaikan harga barangan dan perkhidmatan dalam satu tempoh tertentu . Apabila disebut sebagai kadar inflasi, ia bermaksud kadar kenaikan harga tersebut.
Harga meningkat apabila bekalan wang dalam ekonomi bertambah. Bekalan wang boleh bertambah disebabkan peningkatan perbelanjaan pengguna dan kerajaan.
Apabila lebih banyak wang dibelanjakan, harga barangan yang diapungkan mengikut pasaran akan meningkat bagi mengekalkan keseimbangan penawaran dengan permintaan.
Inflasi vs deflasi
Lawan kepada inflasi ialah deflasi. Bertentangan dengan inflasi, deflasi bermaksud pengurangan harga barangan dan perkhidmatan secara umum.
Walaupun kedengaran positif kerana harga barangan menurun, deflasi boleh menjadi petanda kemerosotan ekonomi, terutamanya apabila harga barangan dan perkhidmatan secara keseluruhannya menurun.
Ini kerana terdapat banyak faktor berlakunya deflasi. Sebagai contoh, Malaysia mengalami deflasi pada 2020 apabila Indeks Harga Pengguna (IHP) jatuh 1.2 peratus disebabkan pandemik Covid-19 yang mengurangkan permintaan dan menjatuhkan harga minyak global.
Ukuran inflasi
Inflasi diukur melalui IHP. Dalam IHP, item barangan dan perkhidmatan dikumpulkan mengikut kategori masing-masing.
Bayangkan sebuah bakul besar yang dilabel mengikut kategori, seperti makanan dan minuman, pengangkutan, komunikasi dan sebagainya. Bakul besar ini dinamakan sebagai kumpulan utama dalam IHP.
Dalam bakul besar tersebut pula ada bakul-bakul kecil yang memperincikan kategori barangan dan perkhidmatannya. Contohnya, dalam bakul besar makanan dan minuman, ada bakul kecil untuk makanan di rumah, makanan di luar rumah dan sebagainya. Bakul kecil ini dinamakan sebagai subkumpulan.
Dalam bakul kecil tersebut, barulah item-item spesifik diletakkan. Contohnya, dalam bakul kecil makanan di rumah, ada item seperti beras, ayam mentah dan lain-lain. Secara keseluruhannya, terdapat 781 item yang diukur dalam IHP.
Harga setiap item tersebut akan diukur mengikut tempoh tertentu, kebiasaannya secara bulanan. Peningkatan atau penurunan harga tersebut akan dikira dan kadar keseluruhan inflasi akan ditentukan mengikut wajaran subkumpulan dan kumpulannya.
IHP memberi gambaran peningkatan dan penurunan harga barangan dan perkhidmatan di Malaysia secara keseluruhan. Walaupun IHP meningkat, ia tidak bermakna semua harga barang di Malaysia meningkat.
Kumpulan utama
Terdapat 12 kumpulan utama dalam IHP yang mempunyai wajaran berbeza. Kumpulan dengan wajaran terbesar merupakan Makanan dan Minuman Bukan Alkohol (29.5 peratus); Perumahan, Air, Elektrik, Gas dan Bahan Api (23.8 peratus) dan Pengangkutan (14.6 peratus).
Tiga kumpulan utama dengan wajaran terbesar tersebut mempunyai pengaruh yang lebih besar terhadap kadar inflasi. Ini bermakna, jika item dalam kumpulan tersebut naik harga, pengaruhnya lebih besar berbanding item dalam kumpulan dengan wajaran lebih rendah.
Kumpulan utama lain termasuk Pelbagai Barangan dan Perkhidmatan (6.7 peratus); Komunikasi (4.8 peratus); Perkhidmatan Rekreasi dan Kebudayaan (4.8 peratus); Hiasan Perkakasan dan Penyelenggaraan Isi Rumah (4.1 peratus); Pakaian dan Kasut (3.2 peratus); Restoran dan Hotel (2.9 peratus); Minuman Alkohol dan Tembakau (2.4 peratus); Kesihatan (1.9 peratus) serta Pendidikan (1.3 peratus).
Fungsi subsidi
Inflasi di Malaysia banyak dikawal melalui pemberian subsidi. Sepanjang tahun ini, Malaysia mencatatkan kadar inflasi yang lebih rendah berbanding negara-negara lain kerana pemberian subsidi yang berupaya mengurangkan harga barangan dan perkhidmatan di tahap pengguna.
Menurut Menteri Kewangan, Tengku Datuk Seri Zafrul Tengku Abdul Aziz, peruntukan bagi tanggungan, bantuan dan subsidi pada tahun ini melonjak 150 peratus daripada RM31 bilion kepada RM77.7 bilion.
Peruntukan tersebut membantu memperlahankan kadar inflasi negara yang mencatatkan peningkatan 4.7 peratus pada Ogos. Tanpa subsidi, kadar tersebut boleh mencecah 10.6 peratus pada bulan tersebut. – RELEVAN