SABAN hari kita lihat banyak kerosakan dilakukan oleh manusia di atas muka bumi tidak kira di daratan mahupun lautan yang telah menjadi punca pencemaran alam sekitar seperti banjir kilat, tanah runtuh, kepupusan sumber biodiversiti dan sebagainya.
Pada 3 Mac lalu kita meraikan Hari Hidupan Liar Sedunia manakala Hari Hutan Antarabangsa (21 Mac 2022), Hari Bumi (22 April 2022), Hari Biodiversiti Antarabangsa (22 Mei 2022), Hari Alam Sekitar Sedunia (5 Jun 2022), Hari Harimau Antarabangsa (29 Julai 2022) dan di bulan kemerdekaan ini kita meraikan Hari Gajah Sedunia (12 Ogos 2022).
Secara rasmi kita sudah merdeka pada tanggal 31 Ogos 1957. Sejak 65 tahun menikmati kemerdekaan, kita mengisinya dengan wajah Malaysia. Namun, persoalannya adakah kita sudah merdeka?
Kemerdekaan itu perlu diambil kira dalam sudut pandang yang luas termasuklah dalam mengurus dan membangunkan sumber asli demi kelangsungan pembangunan lestari dan keharmonian rakyat.
Dalam meniti arus kemerdekaan kita telah merangka agenda pembangunan negara untuk menjadi negara maju berlandaskan keseimbangan fizikal, alam sekitar dan kerohanian.
Menjelang tahun 2030 melalui Wawasan Kemakmuran Bersama kita berhasrat untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara yang terus membangun secara mampan seiring dengan pengagihan ekonomi yang adil, saksama dan inklusif pada semua peringkat kumpulan pendapatan, etnik, wilayah serta rantaian bekalan.
Pada masa ini negara kita mempunyai liputan keluasan hutan kira-kira sebanyak 53% berbanding keluasan tanah negara. Dasar Perhutanan Malaysia yang dilancarkan pada 29 Januari 2021 adalah menjadi rujukan dan panduan kepada dasar-dasar perhutanan negeri di Semenanjung, Sabah dan Sarawak.
Ia juga dirangka untuk memacu ke arah Matlamat Pembangunan Mampan (SDG) sepertimana termaktub dalam Rancangan Malaysia Ke-12 dan juga terangkum dalam Pelan Hala Tuju Matlamat Pembangunan Mampan Kebangsaan (2021-2025).
Sehingga 25 Ogos 2021 kawasan hutan yang diwartakan sebagai kawasan perlindungan yang terletak di bawah pengurusan Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (Perhilitan) di semenanjung ialah berkeluasan kira kira 544,449.5 hektar iaitu 15 kawasan kesemuanya.
Rizab hidupan liar (RHL) yang terawal diwartakan ialah di Krau, Pahang pada tahun 1928. Antara yang terbaharu ialah Rizab Tuntung Bukit Palong, Terengganu pada tahun 1991.
Pada tahun ini Taman Negara Johor Endau Rompin telah diiktiraf sebagai Taman warisan ASEAN (48,905 hektar.). Setakat ini rizab terbesar ialah Taman Negara Pahang (248,121 hektar) dan kedua Taman Negara Terengganu (103,082 hektar).
Pencerobohan hutan dan tanah rizab, kes jenayah hidupan liar dan konflik hidupan liar yang sering berlaku menjadi ancaman kepada kelestarian biodiversiti negara.
Mengikut laporan Perhilitan dari tahun 2012 hingga 2018 sahaja terdapat 7,788 kes jenayah melibatkan hidupan liar mengikut beberapa kategori kesalahan antaranya pemburuan, pencerobohan, penyeludupan, perniagaan dan lain-lain.
Kes konflik hidupan liar telah membawa kerugian kepada negara, dari tahun 2013 hingga 2018 mencecah RM25,094,048.90.
Kerugian ini adalah daripada 23 spesies haiwan dan terbesar ialah konflik bersama gajah (RM16,961,910.00) diikuti babi hutan, kera, tapir, beruang matahari dan Harimau belang.
Penyahutanan yang berlaku tanpa dikawal akan menyebabkan bukan sahaja kehilangan kolam penyimpanan karbon, tetapi turut kehilangan habitat hidupan liar, biodiversiti dan memberi ancaman kepada hidupan haiwan.
Mengupas erti ‘menjajah negara sendiri’ dalam kerangka bulan kebangsaan ini dari sisi yang sedikit berbeza bukanlah mudah. Ironinya penjajah akan memberi kesukaran dan kesusahan kepada peribumi.
Apabila hutan diwartakan sebagai hutan perlindungan untuk hidupan liar maka, ia sudah memberi suatu ‘kebebasan’ kepada komuniti haiwan.
Mereka mempunyai kawasan rayau dan bebas bergerak mencari makanan tanpa diancam. Namun, apabila kawasan ‘berdaulat mereka’ di ceroboh oleh penjajah maka, ada dalam kalangan haiwan itu akan bertindak!
Nantikan sambungan artikel ini yang akan mengupas lebih lanjut mengenai penjajahan hutan.– RELEVAN
*Penulis merupakan pensyarah di Fakulti Perhutanan dan Alam Sekitar, Universiti Putra Malaysia