PENYAKIT tangan, kaki dan mulut (HFMD) merujuk kepada penyakit berjangkit yang disebabkan oleh virus yang dikenali sebagai enterovirus meliputi Coxsackie Virus A16 (Cox A16) dan Enterovirus 71 (EV 71).
Penularan penyakit ini berlaku melalui sentuhan langsung dengan cecair hidung, air liur, lepuh (blister) atau najis kanak-kanak yang dijangkiti. Penularan juga boleh berlaku melalui sentuhan pada permukaan dan alatan permainan yang tercemar dengan virus HFMD.
Mereka yang dijangkiti akan menunjukkan satu atau lebih tanda seperti demam, luka di mulut (ulcer), ruam atau lepuh di tapak tangan dan kaki. HFMD selalunya menyebabkan jangkitan ringan dan sembuh dengan sendiri.
HFMD di negara kita mencatatkan peningkatan yang mendadak sejak awal 2022. Menurut Ketua Pengarah Kesihatan, Tan Sri Dr. Noor Hisham Abdullah, 31,661 kes dicatatkan di seluruh negara setakat rekod yang dilaporkan pada hari terakhir Minggu Epidemiologi (ME) 19/2022 iaitu 14 Mei lalu.
“Selangor menyumbang jumlah kes terbesar berbanding negeri-negeri lain dengan 8,864 kes (28%).
“Diikuti oleh Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Putrajaya dengan 4,421 kes (14%), Sabah 2,650 kes (8%), Perak 2,638 kes (8%) dan Kelantan 2,493 kes (7.9%) sementara negeri-negeri lain sekitar atau kurang daripada 1,500 kes,” jelas Dr. Noor Hisham.
Menurut perkongsian bersama Pakar Perubatan Kesihatan Awam dan Epidemiologis, Dato’ Dr. Zainal Ariffin Omar, peningkatan kes secara mendadak ini berpunca kepada pergaulan dan interaksi sesama kanak-kanak terutamanya semasa sambutan Aidilfitri baru-baru ini.
“Tadika dan sekolah juga sudah mula beroperasi secara penuh yang mengumpulkan ramai kanak-kanak dalam satu tempat yang sama. Hal ini juga menjadi faktor kepada peningkatan kes HFMD di negara kita,” tambah beliau.
Kebiasaannya, komplikasi HFMD tidak serius. Namun, kanak-kanak yang dijangkiti perlu dirawat terutamanya ketika menunjukkan simptom awal seperti demam.
Zainal juga berkongsi bahawa penyakit HFMD boleh menjangkiti pelbagai umur. Namun, HFMD lebih banyak berlaku kepada kanak-kanak.
Ibu bapa yang mempunyai anak-anak berumur enam tahun ke bawah perlu memberi perhatian yang lebih dalam memantau kesihatan anak-anak kerana kumpulan umur ini lebih cenderung dijangkiti HFMD.
Setakat ini, taburan kes dalam kalangan kanak-kanak yang berumur enam tahun ke bawah mencatatkan sebanyak 29,781 kes (94%), diikuti oleh kumpulan umur tujuh hingga 12 tahun iaitu 1,473 kes (5%).
Zainal telah berkongsi beberapa tip untuk mencegah dan merawat anak-anak yang dijangkiti HFMD.
1. Ibu bapa perlu peka dan ambil berat tentang kesihatan anak-anak
Jika anak anda menunjukkan simptom, elakkan untuk membawanya keluar rumah. Terus bawa anak ke klinik atau hospital yang berdekatan jika anak mula mempunyai gejala bagi mendapatkan rawatan dan nasihat supaya tidak memburukkan lagi keadaan kesihatan anak.
Elakkan juga daripada membiarkan anak-anak bergaul dengan kanak-kanak lain yang menunjukkan simptom.
2. Menjaga kebersihan
Terapkan amalan menjaga kebersihan ketika menjaga anak-anak. Ibu bapa perlu kerap mencuci tangan dengan sabun terutamanya selepas ke tandas, selepas menukar lampin dan selepas menyentuh atau merawat lepuh dan semasa mencuci najis anak-anak.
Kerap mencuci permainan anak-anak, lantai rumah serta kawasan yang dekat dengan kanak kanak, terutamanya tandas. Menggunakan cecair pembasmi kuman berasaskan klorin (chlorine-based) untuk memastikan permainan dan kawasan persekitaran anak-anak bersih daripada kuman.
3. Asingkan pakaian dan permainan anak-anak
Pakar juga menasihatkan untuk mengasingkan pakaian anak-anak ketika mencucinya. Hal ini kerana, golongan dewasa mempunyai risiko rendah untuk dijangkiti HFMD, tetapi berpotensi untuk menjadi pembawa.
Permainan juga perlu diasingkan dan elakkan berkongsi kerana tidak mahu anak-anak berkongsi permainan dengan kanak-kanak lain yang dijangkiti HFMD. Lebih baik mencegah pada peringkat awal daripada sudah terhantuk baru terngadah.
4. Menjaga pemakanan anak-anak
Pastikan anak-anak makan makanan yang bernutrisi untuk menguatkan antibodi mereka. Makan makanan yang sejuk seperti ais krim untuk membantu mengurangkan luka di dalam mulut.
Elakkan pengambilan makanan dan minuman berasid seperti buah sitrus, minuman buah-buahan dan soda, makanan masin atau pedas. Sebaliknya, makan makanan lembut yang tidak memerlukan banyak mengunyah.
Penyakit HFMD merupakan penyakit berjangkit yang perlu dinotifikasi mengikut Akta Pencegahan dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988 (Akta 342). Jalankan tanggungjawab kita sebagai rakyat Malaysia dengan melaporkan kes HFMD di taska, tadika dan sekolah kepada Pejabat Kesihatan Daerah berhampiran.
Kementerian Kesihatan Malaysia juga telah mengaktifkan ciri terbaru semakan status penyakit berjangkit (Infectious Disease Tracker) di aplikasi MySejahtera termasuk Covid-19, anjing gila (Rabies), demam campak (Measles), denggi dan HFMD di kawasan sekitar.
Masyarakat diharapkan dapat menggunakan aplikasi ini dengan sebaiknya supaya kes penyakit berjangkit di Malaysia dapat ditangani dengan lebih baik lagi. – RELEVAN